Bewust omgaan met je digitale gewoonten

Schermgebruik is niet per se slecht, maar het kan problematisch worden als het ten koste gaat van je slaap, sociale leven of concentratie. Bewuster omgaan met je schermtijd kan je helpen om meer controle te krijgen over je dagelijks leven. Maar hoe pak je dat aan zonder dat het voelt als een drastische verandering?
Hieronder geven we praktische tips en strategieën om je schermgebruik in balans te brengen.

[Picknick met vrienden]. (2021). Pexels. https://www.pexels.com/nl-nl/foto/picknick-vrienden-maten-kameraden-8764373/ 

Praktische stappen naar minder schermtijd

1. Stel limieten in voor je schermtijd

Veel smartphones hebben ingebouwde tools waarmee je limieten kunt instellen voor bepaalde apps. Zet bijvoorbeeld een maximale dagelijkse tijd voor sociale media of streamingdiensten.

Zowel iPhones als Android-smartphones bieden ingebouwde functies om je schermtijd te beheren:

– Op iPhone (iOS): Gebruik de functie Schermtijd om dagelijkse limieten in te stellen voor specifieke apps of app-categorieën. Ga naar Instellingen > Schermtijd om deze opties te configureren (Apple, z.d.).

– Op Android: Via Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht kun je app-timers instellen die de gebruiksduur van apps beperken. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht om deze functie te gebruiken (Android, z.d.).

2. Plan schermvrije momenten

Maak afspraken met jezelf, zoals geen telefoon tijdens het eten of een uur schermvrij voor het slapengaan. Dit helpt je om meer aanwezig te zijn in het moment (Gomez M., 2018).

3. Gebruik een blauwlichtfilter

Veel apparaten bieden een nachtmodus aan die het blauwe licht vermindert. Dit kan je helpen om ’s avonds beter in slaap te vallen (Van Kerkhof et al., 2019).

4. Schakel notificaties uit

Volgens Nordin (z.d.) zorgen meldingen ervoor dat je constant wordt afgeleid. Zet meldingen van sociale media en onnodige apps uit, zodat je minder snel geneigd bent om je telefoon op te pakken.

5. Vind een hobby die je ontspanning en plezier geeft

Minder schermtijd betekent meer tijd voor dingen die je energie geven (SelfCareSchool, z.d.)! Probeer een nieuwe hobby zoals schilderen, bakken, fotografie of een muziekinstrument bespelen. Of duik in een goed boek! Lezen helpt je ontspannen, vergroot je concentratie en laat je even helemaal opgaan in een andere wereld – zonder afleiding van je scherm.

6. Plan leuke uitjes (met vrienden!)

Schermtijd vervangen door quality time? Plan een gezellig uitje met vrienden of familie! Organiseer een picknick in het park, ga naar een escape room, bezoek een stad die je nog niet kent of houd een spelletjesavond. Ook kun je samen een boek uitkiezen en hierover praten tijdens een koffiedate of leesclubje. Door bewust tijd in te plannen voor offline activiteiten, merk je hoe leuk het is om zonder schermen te genieten.

Door eenvoudige stappen te nemen om onze schermtijd te verminderen en meer ruimte te creëren voor echte verbinding en ontspanning, kunnen we een gezonder en evenwichtiger leven leiden (Proudies Redactie, 2025).

[Groene bank met twee boeken]. (2020). Pexels.  https://www.pexels.com/nl-nl/foto/persoon-in-bruine-trui-met-wit-papier-4861333/ 

Ga de uitdaging aan!

Wil je echt testen hoe afhankelijk je bent van je scherm? Probeer eens een digitale detox! Dit betekent een dag of zelfs een weekend zonder schermen. Je zult merken hoeveel tijd je overhoudt voor andere activiteiten.

Meer leren over digitale balans?

Wil je meer weten over hoe je bewuster met je schermtijd kunt omgaan, bekijk dan de tips op https://jongerenhulpgids.nl/schermtijd-verminderen-6-tips/

Literatuur:

Android. (z.d.). Met Digitaal welzijn beheren hoe je je tijd besteedt op je Android-telefoon. https://support.google.com/android/answer/9346420?hl=nl

Apple. (z.d.). Schema’s instellen in Schermtijd op de iPhone. https://support.apple.com/nl-nl/guide/iphone/iphb0c7313c9/ios

Gomez M. (2018). Five Reasons to Take a Break from Screens. https://greatergood.berkeley.edu/article/item/five_reasons_to_take_a_break_from_screens

[Groene bank met twee boeken]. (2020). Pexels. https://www.pexels.com/nl-nl/foto/persoon-in-bruine-trui-met-wit-papier-4861333/ 

Nordin, L. (z.d.). Schermtijd verminderen – Notificaties verminderen. NABL. Geraadpleegd op 2 juni 2025, van https://www.nabl.nl/persoonlijke-effectiviteit/schermtijd-verminderen-deel-3-notificaties-verminderen/

[Picknick met vrienden]. (2021). Pexels. https://www.pexels.com/nl-nl/foto/picknick-vrienden-maten-kameraden-8764373/ 

Proudies Redactie. (2025, 27 mei). De impact van schermtijd op onze gezondheid en simpele stappen om het te verminderen. Proudies. https://www.proudies.nl/artikelen/de-impact-van-schermtijd-op-onze-gezondheid-en-simpele-stappen-om-het-te-verminderen

SelfCareSchool. (z.d.). 15 hobby’s voor als je je scherm zat bent. Geraadpleegd op 2 juni 2025, van https://www.selfcareschool.nl/blog/15-hobbys-voor-als-je-je-scherm-zat-bent

Van Kerkhof, L. W. M., Van der Maaden, T., Van der Meijden, W., Van Elk, M., Van Nierop, L. E., Dollé, M. E. T., Stenvers, D. J., Bisschop, P., Van Someren, E., & Kalsbeek, A. (2019). Schermgebruik, blauw licht en slaap. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. https://www.rivm.nl/publicaties/schermgebruik-blauw-licht-en-slaap