We doen het allemaal. Even snel onze telefoon checken, scrollen door Instagram, een paar filmpjes kijken op tiktok en voordat je het weer is er een uur voorbij. In een wereld waarin digitale apparaten een essentieel onderdeel van ons dagelijks leven zijn, is het makkelijk om de grip op onze schermtijd te verliezen. Maar hoeveel is te veel? En hoe beïnvloedt het onze mentale en fysieke gezondheid?

[Mensen met laptops aan tafel]. (2019). Pexels. https://www.pexels.com/nl-nl/foto/foto-van-mensen-die-op-houten-tafel-leunen-3183183/  

De ‘even checken’ valkuil

Het begint altijd klein: je telefoon trilt en zonder erbij na te denken pak je hem op. Een melding, een like, een nieuw bericht. Je beantwoordt het snel, maar voordat je je telefoon weer weglegt, scroll je nog even door je feed. Misschien zie je een grappig filmpje, klik je door naar een andere post en BAM – ineens ben je twintig minuten verder. Dit is geen toeval. Apps en platforms zijn ontworpen om je zo lang mogelijk vast te houden. Elke swipe, like en notificatie geeft je hersenen een kleine dopamine boost, waardoor je steeds weer terugkomt.

Wat missen we door schermgebruik?

Hoewel technologie ons verbindt met mensen over de hele wereld, zorgt het er ook voor dat we minder aanwezig zijn in het hier en nu. Hoe vaak zit je op je telefoon terwijl je eigenlijk met iemand in gesprek bent? Hoe vaak kijk je naar een scherm in plaats van naar de omgeving om je heen? Door constant bezig te zijn met digitale content, missen we kleine, waardevolle momenten in het echte leven – een lach van een voorbijganger, een gezellige filmavond met je vrienden of een spontane conversatie met een vriend.

De mentale belasting van constant ‘aan’ staan.

Altijd bereikbaar zijn lijkt handig, maar zorgt ook voor onbewuste stress. Je hersenen krijgen amper rust door de constante informatiestroom. Hierdoor raak je sneller overprikkeld, je concentratie wordt slechter en soms voel je je leeg na een lange dag scrollen (Hersenstichting, 2024). Misschien herken je het gevoel van eindeloos social media checken en daarna alsnog ontevreden zijn. Dat komt omdat passief schermgebruik je vaak niet echt voldoening geeft – in tegenstelling tot échte ervaringen in het offline leven.

Ben jij nog de baas over je scherm?

Het is geen kwestie van schermen verbannen, maar van bewuste keuzes maken. Vraag jezelf af: gebruik jij je scherm, of gebruikt je scherm jou? Probeer een dag je schermtijd bij te houden en kijk waar je tijd blijft. Misschien merk je dat je onbewust veel tijd verliest aan apps die je niet eens echt boeiend vindt. Een kleine verandering, zoals meldingen uitzetten of een schermvrije avond per week, kan al veel opleveren.

[Typemachine met screen time management]. (2023). Pexels. https://www.pexels.com/nl-nl/foto/foto-van-mensen-die-op-houten-tafel-leunen-3183183/ 

Ben je benieuwd naar meer strategieën om je schermgebruik onder controle te krijgen? Bekijk dan de officiële tips van het Trimbos-instituut.

Literatuur:

Hersenstichting. (2024, 7 maart). Altijd ‘aan’ staan door schermen. Hersenstichting.nl. Geraadpleegd op 2 april 2025, van Hersenstichting.nl

[Mensen met laptops aan tafel]. (2019). Pexels. https://www.pexels.com/nl-nl/foto/foto-van-mensen-die-op-houten-tafel-leunen-3183183/  

[Typemachine met screen time management]. (2023). Pexels. https://www.pexels.com/nl-nl/foto/foto-van-mensen-die-op-houten-tafel-leunen-3183183/